ROZLICZENIA KOSZTÓW CENTRALNEGO OGRZEWANIA

Zgodnie z art. 45A ustawy Prawo energetyczne odbiorcą ciepła jest Zarządca budynku, w naszym przypadku Spółdzielnia. Kontraktuje z półrocznym wyprzedzeniem i następnie odbiera ciepło wg zamówienia: (opłaty stałe) i wskazań ciepłomierzy głównych: (opłaty zmienne), a następnie ma obowiązek rozliczyć indywidualnie w opłatach to „ciepło dostarczane do budynku, w którym znajdują się lokale mieszkalne i użytkowe, zamieszkane lub użytkowane przez osoby niebędące odbiorcami." (cytat z art.45a.2. PE)

Rozliczenia indywidualne odbywają się zgodnie z art.45A ustawy Prawo energetyczne w oparciu o zapisy „Regulaminu rozliczania kosztów ciepła w KSM" zatwierdzonego uchwałą Rady Nadzorczej Nr 19/2022 z 15.12.2022 r. Rozliczenia kosztów w części indywidualnej rozliczane są wg wskazań podzielników elektronicznych z nadajnikami radiowymi.Od 2020 roku w zasobach KSM są zainstalowane podzielniki radiowe niemieckiej Firmy „ista," typ doprimo® 3 radio net.

PODZIELNIKI ELEKTRONICZNE:

Podzielniki nagrzejnikowe (wyparkowe, które były do roku 2010 i obecne elektroniczne z nadajnikami radiowymi) zgodnie z zapisami ustawy z dnia 11 maja 2001 r. Prawo o miarach - nie są traktowane jako przyrządy pomiarowe, ale pomocnicze urządzenia wskaźnikowe mocowane do grzejnika centralnego ogrzewania i zabezpieczone plombą, spełniające wymagania określone w normie PN/EN 834 (elektroniczne). Nie mierzą żadnej wielkości fizycznej (także ciepła ). Pokazują natomiast przyrost wskazań wyrażonych w impulsach, działkach, jednostkach niemianowanych, który to przyrost zależy od temperatury powierzchni grzejnika w miejscu mocowania podzielnika i czasu oddawania ciepła przez grzejnik.

Podzielniki:
- nie podlegają legalizacji, uwierzytelnieniu lub zatwierdzeniu typu,
- są stosowane legalnie, jeżeli są zgodne z odpowiednią normą, a dokumentem to potwierdzającym jest Deklaracja Zgodności z normą PN/EN 834 (wymagania art. 10 ustawy Prawo budowlane). Deklarację o zgodności wyrobu z normą składa producent.

WYMIANA PODZIELNIKÓW marki ISTA miała miejsce w KSM w 2020/2021 r.

Podzielnik elektroniczny podobnie jak telefon komórkowy czy termometr elektroniczny działa dopóki ma sprawną baterię. Trwałość baterii litowych podzielników określono na 10 + 1 lat.

Regulamin rozliczania kosztów ciepła w KSM

Ciepło, odczyty zużycia, rozliczenia kosztów, naliczenia zaliczek

Zgodnie z harmonogramem wszystkie osiedla zostały podzielone na pięć grup rozliczanych według sumy wskazań zarejestrowanych na koniec maja, czerwca, lipca, sierpnia i września – każde osiedle odpowiednio w cyklu dwunastomiesięcznym. Wskazania na koniec danego cyklu są zatrzymywane i zapisywane archiwalnie na każdym z podzielników, a kolejne naliczenia dla nowego cyklu startują od zera. Na koniec cyklu zapisane są też zużycia wykazane przez ciepłomierze zliczające zużycie ciepła w każdej z jednostek rozliczeniowych (np. budynku czy klatki schodowej itd.), a także księgowo sumowane są koszty zakupu ciepła od dostawców poniesione na podstawie otrzymanych faktur i obciążające dane jednostki rozliczeniowe za ubiegły 12 miesięczny okres rozliczeniowy.

Następnym krokiem jest przekazanie kosztów wyliczonych dla każdej jednostki rozliczeniowej do firmy rozliczeniowej, która stosując zasady zawarte w „Regulaminie rozliczania kosztów ciepła w KSM" (opartym na ustawie prawo energetyczne i innych obowiązujących aktów prawnych) dokonuje podziału sumy poniesionych kosztów w danej jednostce rozliczeniowej na te, które przypadają na poszczególne lokale. Z porównania dwunastomiesięcznych kosztów i sumy wpłaconych zaliczek na poczet pokrycia indywidualnych kosztów ciepła otrzymujemy wynik rozliczenia odwzorowany na indywidualnym druku rozliczenia tworzonym i dostarczanym dla każdego właściciela praw do lokalu oddzielnie. To bardzo uproszczony opis procedury rozliczeń zużycia i kosztów ciepła ale może przez to pozwoli tę procedurę zrozumieć. Szczegółowe zasady zawarte są w przywołanym „Regulaminie", ale można też zajrzeć na stronę internetową Urzędu Regulacji Energetyki, gdzie również zamieszczona jest odpowiedź na pytanie: Jak rozliczane są koszty ciepła w spółdzielni mieszkaniowej? Zgodnie z zapisem zawartym w art. 45a ust. 4 wyżej wymienionej ustawy, koszty zakupu dostarczanego ciepła są rozliczane w opłatach pobieranych od lokatorów i użytkowników lokali, przy czym wysokość opłat pobieranych od lokatorów jest ustalana w taki sposób, aby zapewniała wyłącznie pokrycie ponoszonych przez odbiorcę kosztów zakupu ciepła.

„Minimum i Maksimum" – to nowość (ale zapowiadana już ponad rok temu i zapisana w regulaminie), w rozliczeniach kosztów ciepła, skąd i dlaczego się pojawia?

Począwszy od rozliczenia mijającego okresu rozliczeniowego 2023/2024 wszyscy odbiorcy dokonując podziału kosztów zużytego ciepła pomiędzy użytkowników lokali muszą dokonywać podziału kosztów z zastosowaniem granic minimalnego i maksymalnego obciążenia kosztami ciepła. Taki obowiązek wynika z rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska z 7.12.2021 r. implementującego Dyrektywę 2018/2002/UE w sprawie warunków ustalania technicznej możliwości i opłacalności zastosowania ciepłomierzy, podzielników kosztów ogrzewania oraz wodomierzy do pomiaru ciepłej wody użytkowej, warunków wyboru metody rozliczania kosztów zakupu ciepła oraz zakresu informacji zawartych w indywidualnych rozliczeniach (Dz. U. Z 9 grudnia 2021, poz.2273). Jak już zapowiadaliśmy w miesięczniku „Wspólne Sprawy" w grudniu 2022 roku w „Gorącym temacie" i jak zostało to zapisane w § 20.2. Regulaminu rozliczania kosztów ciepła – w rozliczeniach mijających okresów rozliczeniowych, począwszy od rozliczenia okresu 2023/2024, po raz pierwszy będzie stosowany zapis o maksymalnym i minimalnym koszcie ciepła w części zależnej od zużycia.

Przypomnijmy o co w tym chodzi. Można śmiało powiedzieć, że zapis ten w zamyśle prawodawcy powstał w celu zapobiegnięcia skrajnościom poprzez niewielkie jakby spłaszczenie rozliczeń. Z rozporządzenia z jednej strony wynika brak zgody na zerowe zużycia ciepła w lokalu, ale jednocześnie ma to też na celu uniknięcie sytuacji odwrotnej, w której grzejniki wyemitowały więcej ciepła, niż wynika z ich technicznych możliwości (powierzchnia grzejnika, temperatury czynnika grzewczego, czas). Mówiąc wprost oznaczać to będzie, że nadal wspierane jest oszczędzanie ciepła, ale nie jednych użytkowników kosztem użytkowników sąsiednich lokali. Z logiki nowych przepisów wynika zasada że każdy użytkownik lokalu z założenia ma dokładać choćby „drobną cegiełkę" do ogrzewania budynku, a nie tylko własnych czterech ścian. Niezależnie od partycypowania w kosztach wspólnych, także minimalnie w kosztach indywidualnych.

Jakie więc granice zostały ustalone w regulaminie? Zapisano, że zużycie powinno się mieścić w granicach nie mniej niż 40% i nie więcej niż 250% średnich kosztów indywidualnych. Koszty wspólne będą rozliczane tak jak dotąd czyli bez zmian. Ministerstwo Klimatu i Środowiska niestety w swoim wyżej przytoczonym rozporządzeniu nie określiło metodyki ustalania minimum i maksimum w rozliczeniach indywidualnych. Pozostawiono to zadanie odbiorcom. Co prawda § 8.2 Rozporządzenia dotyczy wyznaczania minimalnego kosztu zmiennego zakupu ciepła, który wylicza się jako wartość zużycia ciepła do ogrzania lokalu koniecznego do utrzymania w nim wartości temperatury nie niższej niż wartości obliczeniowe temperatur ogrzewanych pomieszczeń określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 1 ustawy Prawo budowlane. Są to bardzo słuszne, ale tak ogólne założenia, że konia z rzędem temu kto te założenia wdroży w życie tylko na podstawie tych ramowych regulacji prawnych.

Do sformułowania zapisów wspomnianego § 20.2 naszego Regulaminu skorzystaliśmy z analizy Wydziału Inżynierii Środowiska Politechniki Lubelskiej, na temat „Sposobu określania kosztu maksymalnego i minimalnego zakupu ciepła dla lokalu w budynku wielolokalowym", a także z pracy pt. „Standardy rozliczania kosztów ciepła podstawą dobrego regulaminu" Stowarzyszenia ds. rozliczania energii zgodnie z jej zużyciem" (www.irkom.org.pl) oraz obszernego opracowania autorów: W. Szaflik, A. A. Stachel pt. „Określanie maksymalnego i minimalnego kosztu ciepła dostarczanego w sezonie grzewczym do lokalu wyposażonego w podzielniki kosztów ogrzewania" i innych materiałów. Nawet to ostatnie opracowanie kończy się stwierdzeniem, że najcelniejsza jest metoda indywidualnego określania wskaźnika kosztu minimalnego i maksymalnego w danym sezonie.

Nasza metoda procentowa wydaje się uniwersalna bo praktycznie nie zależy od tego czy sezon grzewczy jest łagodny jak 3 ostatnie czy wręcz przeciwnie. Nie wiemy dziś czy nasze uregulowania tj. 0,40 i 2,5 krotność średniego zużycia pozostaną na stałe. Możliwe jest, jak się wydaje, dalsze spłaszczanie rozliczeń. Oczywiście są granice, których przekroczyć nie wolno i nie można bo pojawić się może pytanie o sens kontynuowania rozliczeń indywidualnych. Na początek zatem „likwidujemy" zerowe zużycie ciepła w lokalu i stawiamy zaporę dla tych użytkowników, którym z obliczeń kosztów ogrzewania wynika, że zużyli więcej ciepła niż mogą wyemitować ich grzejniki.

Uprzedzając wątpliwości na temat tego w jaki sposób Spółdzielnia może wyznaczyć górną granice?, informuję, że średnie zużycie ciepła w budynkach KSM wynosi ~ 0,28 GJ/m²/rok. Ustalone minimum ~ 0,11 GJ/ m²/rok wydaje się na początek dość łagodne i do akceptacji przez zdecydowaną większość. Czas pokaże czy efekt będzie dostatecznie skuteczny i doprowadzi do zaniku przypadków całkowitej rezygnacji z używania centralnego ogrzewania. Co to oznacza w praktyce dla użytkownika? Dla większości jest to długo wyczekiwane sprawiedliwsze obciążanie użytkowników lokali zmierzające do eliminacji przypadków ogrzewania się części użytkowników kosztem sąsiadów, ale też unikanie płacenia za ogrzewanie użytkowników lokali nie zamieszkałych, np. czekających na sprzedaż. Pustostan też powinien być ogrzewany, co w praktyce przekłada się na pozostawianie zaworu termostatycznego w pozycji „II", a nie na niebieskiej „śnieżynce" oznaczającej całkowite wyłączenie grzejnika.

Jak to robią inni? W Czechach stosuje się limity procentowe: maksymalny koszt ogrzewania w zakresie zmiennych kosztów nie ma przekraczać 200%. Minimalny według 3 wzorów, których tu omawiać nie zamierzam. Stwierdzam tylko, że przeważa założenie, iż minimalny koszt ogrzewania nie powinien być niższy niż ...80% (!) średniego kosztu ogrzewania w budynku. Raczej nie przewiduje się abyśmy w Polsce kiedykolwiek doszli do tak wysokiego, rygorystycznego dolnego progu.

Jak dowiadujemy się nieformalnie wiele spółdzielni przyjęło próg dolny na poziomie 0,50. Ministerstwo Klimatu i Środowiska nie zakreśliło ram. Stoimy póki co na stanowisku, że nasze 0,40 jest na ten moment, w którym dopuszczało się zerowy udział użytkownika lokalu w kosztach indywidualnych zakupu ciepła, mniej kontrowersyjne i pozwoli w miarę łagodnie przyzwyczaić się do nowych zasad. Dodajmy w tym miejscu, że udział każdego użytkownika lokalu w kosztach zmiennych zakupu ciepła (nie mylić z indywidualnymi) czy chciał czy nie, to od okresu 2017/2018 wynosił 35%. Tyle właśnie kosztów zmiennych powiększać zaczęło pulę kosztów wspólnych, które rozliczane są proporcjonalnie do powierzchni lokali (patrz § 14 regulaminu).

Dobre wiadomości: obniżenie współczynnika stosowanego do naliczenia zaliczek na pokrycie przewidywanych kosztów na okres rozliczeniowy 2024/2025 r.

Szanowni Państwo! Z dużą przyjemnością informuję, że po przeanalizowaniu cen zawartych w taryfach ciepła naszych głównych dostawców tego medium do zasobów zarządzanych przez KSM oraz ich wpływu na przewidywane koszty w okresie rozliczeniowym 2024/2025 r. Zarząd na podstawie postanowień § 13, ust. 3 „Regulaminu rozliczania kosztów ciepła w KSM" skierował do Rady Nadzorczej wniosek o obniżenie współczynnika stosowanego do naliczeń zaliczek za pokrycie tych kosztów z 1,40 do 1,25. Rada jednomyślnie wniosek ten przyjęła podejmując uchwałę nr 9/2024 w dniu 10.06.br. a to oznacza znaczące zmniejszenie miesięcznych opłat wnoszonych przez wszystkich użytkowników lokali w części dotyczącej centralnego ogrzewania i podgrzania wody użytkowej.

Wnioskując o zmniejszenie współczynnika Zarząd wziął pod uwagę wciąż zmieniające się warunki ekonomiczno-gospodarcze w kraju i choć trudno przewidzieć rzeczywistą skalę podwyżek cen surowców, a co za tym idzie – energii cieplnej, to na podstawie dostępnych informacji gospodarczych przyjął że wnioskowana wysokość współczynnika winna zabezpieczyć poprawną płynność finansową Spółdzielni w rozliczeniach z dostawcami ciepła i jego produkcją oraz przesyłem. Wypada mieć nadzieję, że przyszłość przyniesie więcej dobrych wiadomości w kwestii zmniejszania obciążeń czego serdecznie Państwu życzę w imieniu Zarządu i Rady Nadzorczej.

Artykuł WS (400-401) 6-7/2024