Dodatki mieszkaniowe po ... rewolucyjnej zmianie

Zastępca Prezesa Zarządu,
Zastępca Dyrektora do spraw Ekonomicznych:

mgr Teresa Ślązkiewicz

Dodatki mieszkaniowe do mieszkań to problem nienowy. Zaczęły się 20 lat temu, od ustawy z 21 czerwca 2001 roku (Dz. U. z 2019 roku, poz. 2133 z późn. zm.). W kompleksowy sposób przedstawiłam tę kwestię w swoich „Myślach na czasie" w listopadzie minionego roku. A miesiąc później, w związku z ustawą z 10 grudnia 2020 roku o zmianie niektórych ustaw wspierających rozwój mieszkalnictwa (Dz.U. z 2021 r. poz. 11), awizowałam nadejście zmian. No i wreszcie stało się. Od 1 lipca 2021 roku obowiązują już nowe zasady przyznawania dodatków mieszkaniowych. Korzystne dla dotychczasowych i nowych beneficjentów, bo mocą wdrożonych przepisów przybędzie ich – sądzę – sporo.

Jednej ze zmian nie boję się nazwać wręcz rewolucyjną. Chodzi mi o zmienioną definicję dochodu, sprawiającą, że możliwość ubiegania się o dodatek mieszkaniowy ma odtąd więcej osób. Wprowadzono bowiem zasadę jak przy świadczeniach rodzinnych. Dla ustalenia prawa do dodatku mieszkaniowego uwzględnia się od 1 lipca br. wskaźnik przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej zamiast dotychczasowego wskaźnika najniższej emerytury.

Wprowadzona ustawowo zmiana sprawia, że za dochód uważa dochód w rozumieniu art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych. Zatem ujednolicona została definicja dochodu, po to by w przypadku różnych przepisów z zakresu mieszkalnictwa funkcjonowała tylko jedna definicja dochodu (w programie Mieszkanie na Start, w Towarzystwie Budownictwa Społecznego, w Funduszu Dopłat, w mieszkaniach komunalnych i spółdzielczych). Ponadto uproszczone zostało wyliczenie wysokości dochodu wnioskodawcy, co ułatwia osobom zainteresowanym ustalenie, czy mogą starać się o dodatek. Dotąd był to dochód ubruttowiony, tj. ten po odliczeniu m. in. składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe. Zmiana wprowadziła dochód netto, czyli to, co faktycznie otrzymuje osoba uprawniona (z pewnymi wyjątkami w przypadku innych dochodów niepodlegających opodatkowaniu na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Wszystko to plusy. Ale nie brak komplikacji, bowiem przestały obowiązywać dotychczasowe formularze (z którymi ludzie już byli od lat zaznajomieni). Wprowadzone zostały nowe wzory. Wszyscy zainteresowani mogą je pobrać w internecie na stronie: www.mops.katowice.pl/node/3371 albo osobiście w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej, w głównej siedzibie w Katowicach przy ul. Jagiellońskiej 17 lub w którymś z dziesięciu Terenowych Punktów Pomocy Społecznej (ul. Andrzeja 10, ul. Warszawska 42, ul. Oblatów 24, ul. Gliwicka 96, ul. Dębowa 16c, ul. Czecha 2, ul. Świdnicka 35, ul. Łętowskiego 6a, ul. Krakowska 138 - 1 piętro, ul. Krakowska 138 - parter).

Podstawowymi dokumentami – koniecznymi do dostarczenia od dnia 01.07.2021 roku, bez względu na indywidualną sytuację wnioskodawcy, są teraz: 1. Wniosek o przyznanie dodatku mieszkaniowego potwierdzony przez zarządcę lub osobę uprawnioną do pobierania należności za lokal mieszkalny;

2. Deklaracja o wysokości dochodu wszystkich członków gospodarstwa domowego;

3. Dodatkowe informacje – niezbędne do wydania decyzji – w części 1.1 wypełniane i potwierdzone przez zarządcę, w części 1.2 wypełniane i potwierdzone przez wnioskodawcę;

4. Dodatkowe informacje o lokalu, które wypełnia i potwierdza zarządca, jeśli lokal nie pozostaje w zasobie Katowickiego Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej;

5. Oświadczenie dotyczące dochodów gospodarstwa domowego za okres 3 miesięcy poprzedzających złożenie wniosku o dodatek mieszkaniowy, które wypełnia wnioskodawca.

Poniżej podaję zestaw informacji, które pomogą zainteresowanym osobom uzyskać należne im świadczenie w postaci dodatku mieszkaniowego, z zastrzeżeniem, że są one przygotowane w oparciu o tekst wspomnianej ustawy oraz o wyjaśnienia dostępne na rządowej stronie internetowej: www.gov.pl/web/rozwoj-praca-technologia/dodatki-mieszkaniowe---nowe-przepisy-od-1-lipca-2021-r oraz na kilku stronach internetowych katowickiego MOPS. Katowicka Spółdzielnia Mieszkaniowa nie jest decydentem w przyznawaniu dodatku mieszkaniowego, ale jako zarządca zasobów mieszkaniowych dokonuje poświadczeń wymaganych w wymienionych wyżej formularzach. Decyzję o przyznaniu świadczenia wydaje MOPS. I tamże udostępniane są pełne informacje, stosowne dokumenty i udzielane są wiążące wyjaśnienia.

KOMU PRZYSŁUGUJE ŚWIADCZENIE ?

Dodatek mieszkaniowy jest formą pomocy przeznaczoną dla osób spełniających łącznie trzy warunki:

1. posiadają tytuł prawny do lokalu;

2. zamieszkują lokale mieszkalne spełniające kryterium metrażowe;

3. spełniają kryterium dochodowe.

KRYTERIUM TYTUŁU PRAWNEGO DO LOKALU

Dodatek mieszkaniowy przysługuje:

• najemcom lub podnajemcom lokali mieszkalnych, mieszkającym w tych lokalach;
• osobom mieszkającym w lokalach mieszkalnych, do których przysługuje im spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego;
• osobom mieszkającym w lokalach mieszkalnych znajdujących się w budynkach stanowiących ich własność oraz właścicielom samodzielnych lokali mieszkalnych;
• innym osobom mającym tytuł prawny do zajmowanego lokalu mieszkalnego i ponoszącym wydatki związane z jego zajmowaniem;
• osobom zajmującym lokal mieszkalny bez tytułu prawnego, oczekującym na przysługujący im lokal zamienny albo najem socjalny lokalu.

Dodatek mieszkaniowy przysługuje w związku z mieszkaniem w jednym lokalu mieszkalnym albo zajmowaniem jednego lokalu mieszkalnego i może przysługiwać na podstawie więcej niż jednego tytułu prawnego spośród określonych wyżej.
Dodatek mieszkaniowy nie przysługuje osobom przebywającym w:

• domu pomocy społecznej;
• młodzieżowym ośrodku wychowawczym;
• schronisku dla nieletnich;
• zakładzie poprawczym;
• zakładzie karnym;
• szkole, w tym w szkole wojskowej – jeżeli instytucje te zapewniają nieodpłatnie pełne całodobowe utrzymanie.

KRYTERIUM METRAŻOWE

Kryterium metrażowe uzależnione jest od liczby osób mieszkających w lokalu mieszkalnym.

Dodatek mieszkaniowy przysługuje, gdy powierzchnia użytkowa lokalu nie przekracza określonej dla danej liczby osób powierzchni (powierzchnia normatywna) o więcej niż 30% (lub 50% jeśli wielkość pokoi i kuchni nie przekracza 60% powierzchni całego lokalu).

Powierzchnia normatywna w przeliczeniu na liczbę członków gospodarstwa domowego wynosi:

• dla 1 osoby – 35 m kw. ale maksymalna powierzchnia uprawniająca do dodatku to 45,50 m kw.;
• dla 2 osób – 40 m kw. maksymalna powierzchnia to 52 m kw.;
• dla 3 osób – 45 m kw. maksymalna powierzchnia to 58,50 m kw.; dla 4 osób – 55 m kw. maksymalna powierzchnia to 71,50 m kw.;
• dla 5 osób – 65 m kw. maksymalna powierzchnia to 84,50 m kw.;
• dla 6 osób – 70 m kw. maksymalna powierzchnia to 91 m kw.. Natomiast jeśli w lokalu mieszka więcej niż 6 osób – dla każdej następnej osoby zwiększa się powierzchnię normatywną o 5 m kw.

Jednocześnie powierzchnię normatywną powiększa się o 15 m², jeżeli:

• w lokalu mieszka osoba niepełnosprawna poruszająca się na wózku inwalidzkim;
• lub osoba niepełnosprawna, której niepełnosprawność wymaga zamieszkiwania w oddzielnym pokoju. Powiększenie jest niezależnie od liczby członków gospodarstwa domowego. O wymogu zamieszkiwania w oddzielnym pokoju orzekają powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności.

KRYTERIUM DOCHODOWE

Przez gospodarstwo domowe rozumie się gospodarstwo:

• prowadzone przez osobę ubiegającą się o przyznanie dodatku mieszkaniowego;
• samodzielnie zajmującą lokal mieszkalny;
• lub gospodarstwo prowadzone przez tę osobę wspólnie z małżonkiem i innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi, które swoje prawa do zamieszkiwania w lokalu wywodzą z prawa tej osoby.

Do członków gospodarstwa domowego nie wlicza się osób przebywających w instytucjach zapewniających nieodpłatne całodobowe utrzymanie.

Dodatek mieszkaniowy przysługuje, jeżeli w okresie 3 miesięcy poprzedzających datę złożenia wniosku średni miesięczny dochód przypadający na jednego członka gospodarstwa domowego nie przekroczył 40% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarstwie jednoosobowym – co aktualnie wynosi (jak podaje katowicki MOPS) 2.066,99 zł lub 30% w gospodarstwie wieloosobowym – co obecnie jest kwotą 1.550,24 zł.

Przy wydawaniu decyzji o przyznaniu dodatku mieszkaniowego uwzględnia się kwotę przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, obowiązującego w dniu złożenia wniosku, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 20 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 53, 252, 568, 1222 i 1578).

DOCHÓD

Za dochód uważa się dochód w rozumieniu art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 111).
Za dochód uważa się:

• przychody podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27, art. 30b, art. 30c, art. 30e i art. 30f ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1387, z późn. zm.3), pomniejszone o koszty uzyskania przychodu, należny podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenia społeczne niezaliczone do kosztów uzyskania przychodu oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne;
• dochód z działalności podlegającej opodatkowaniu na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne;
• inne dochody niepodlegające opodatkowaniu na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych . Szczegółowy wykaz (kilkudziesięciu pozycji) dostępny jest w MOPS.

WAŻNE ZASADY

Dodatek mieszkaniowy jest przyznawany na 6 miesięcy, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po dniu złożenia wniosku.

Dodatek nie może przekraczać 70% wydatków na powierzchnię normatywną lokalu oraz nie może być niższy od 0,5% kwoty przeciętnego wynagrodzenia.

Dodatek mieszkaniowy wypłacany jest do 10 dnia każdego miesiąca. Świadczenie jest przekazywane zarządcy budynku albo innej osobie uprawnionej do pobierania należności za lokal mieszkalny.

Wypłatę dodatku wstrzymuje się, jeżeli osoba, której dodatek przyznano, nie opłaca na bieżąco różnicy ponad przyznany dodatek.

Pracownik MOPS rozpatrujący wniosek o przyznanie dodatku mieszkaniowego może wymagać dostarczenia także innych dokumentów, jeżeli jest to niezbędne do rozpatrzenia sprawy. Podczas składania wniosku należy okazać pracownikowi oryginały dokumentów. I oczywiście jeśli wypełnienie wniosku jest zbyt trudne, zainteresowana osoba może uzyskać pomoc pracownika przyjmującego wniosek.

W sprawie przyznania dodatku mieszkaniowego pracownik MOPS ma prawo przeprowadzić wywiad środowiskowy. Niewyrażenie zgody na przeprowadzenie wywiadu środowiskowego stanowi podstawę do odmowy przyznania dodatku mieszkaniowego. Pracownik MOPS przeprowadzający wywiad środowiskowy może zażądać od wnioskodawcy oraz od innych członków gospodarstwa domowego złożenia oświadczenia majątkowego. Odmowa złożenia oświadczenia stanowi podstawę do wydania decyzji odmawiającej przyznania dodatku mieszkaniowego.

Wydatków poniesionych przez osobę ubiegającą się o przyznanie dodatku mieszkaniowego nie stanowią wydatki poniesione z tytułu: ubezpieczeń, podatku od nieruchomości, opłat za wieczyste użytkowanie gruntów, rocznych opłat przekształceniowych, o których mowa w ustawie z dnia 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów, opłat za gaz przewodowy i energię elektryczną dostarczane do lokalu mieszkalnego (domu jednorodzinnego) na cele bytowe.

Dokumenty, na podstawie których wypełniono deklarację o wysokości dochodów wnioskodawca ma obowiązek przechowywać przez 3 lata.

Przyznanie i wypłata świadczenia następuje na podstawie decyzji. Od decyzji służy stronie prawo wniesienia odwołania do Samorządowego Kolegium Odwoławczego.

Rozpatrzenie wniosku i wydanie decyzji nie podlega żadnym opłatom.

INFORMACJA DODATKOWA

Na mocy ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych art. 15 zzzib i art. 15 zzziba (zmienionej ustawą z dnia 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 oraz ustawą z dnia 10 grudnia 2020 r. o zmianie niektórych ustaw wspierających rozwój mieszkalnictwa.), za okres stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonych z powodu COVID-19, dodatek mieszkaniowy, o którym mowa w ustawie z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 2133), może zostać przyznany z mocą wsteczną.

Dodatek mieszkaniowy może zostać przyznany z mocą wsteczną wyłącznie w przypadku wniosku o przyznanie dodatku mieszkaniowego złożonego nie później niż po upływie 30 dni od dnia zakończenia obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonych z powodu COVID-19.

Dodatek mieszkaniowy przyznaje się z mocą wsteczną, jeżeli osoba uprawniona do dodatku mieszkaniowego we wniosku o przyznanie tego dodatku wskazała okres poprzedzający dzień złożenia tego wniosku jako okres objęty tym wnioskiem.

Do wniosku dołącza się deklarację o dochodach gospodarstwa domowego za okres 3 miesięcy poprzedzających miesiąc, od którego ma zostać przyznany dodatek mieszkaniowy z mocą wsteczną.

Wskazanie okresu poprzedzającego dzień złożenia wniosku o przyznanie dodatku mieszkaniowego jako okresu objętego tym wnioskiem następuje w formie klauzuli dołączanej do tego wniosku i podpisanej przez wnioskodawcę.

W przypadku przyznania dodatku mieszkaniowego z mocą wsteczną, okres, o którym mowa, skraca się o liczbę miesięcy poprzedzających pierwszy dzień miesiąca następujący po dniu złożenia wniosku, za które przyznano dodatek mieszkaniowy.

Dodatku mieszkaniowego z mocą wsteczną nie przyznaje się za okres, w którym osobie do niego uprawnionej przysługiwał dodatek mieszkaniowy na podstawie innej decyzji.

W przypadku przyznania dodatku mieszkaniowego z mocą wsteczną, dodatek mieszkaniowy za miesiące poprzedzające pierwszy dzień miesiąca następujący po dniu złożenia wniosku wypłaca się w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja o przyznaniu dodatku mieszkaniowego stała się ostateczna.

Dochód na jednego członka gospodarstwa domowego, będący podstawą ustalenia prawa do dodatku mieszkaniowego z mocą wsteczną, ustala się za okres 3 kolejnych miesięcy poprzedzających miesiąc, od którego ma zostać przyznany dodatek mieszkaniowy z mocą wsteczną.

Wydatki, będące podstawą ustalenia wysokości dodatku mieszkaniowego z mocą wsteczną, ustala się na miesiąc poprzedzający miesiąc, od którego ma zostać przyznany dodatek mieszkaniowy z mocą wsteczną.

Z poważaniem

TERESA ŚLĄZKIEWICZ