Śmieci – kolejna odsłona ...

Wiceprezes Zarządu KSM:

mgr Zbigniew Olejniczak

Obecnie obowiązujący „Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie Miasta Katowice" od lipca 2013 roku diametralnie zmienił rolę i miejsce Spółdzielni w procesie gromadzenia i wywozu odpadów komunalnych wytwarzanych w gospodarstwach domowych zlokalizowanych w zarządzanych przez Spółdzielnię wielolokalowych budynkach mieszkalnych oraz budynkach o innym przeznaczeniu. Do obowiązków Spółdzielni należy m. in. zebranie oświadczeń o ilości osób zamieszkałych w poszczególnych lokalach oraz złożenie do Urzędu Miasta w terminie do 10 dnia każdego bieżącego miesiąca zbiorczych deklaracji i ewentualnych korekt dotyczących poszczególnych nieruchomości budynkowych. Kolejne obowiązki to dokonanie naliczeń zgodnie z oświadczeniami oraz zgodnie z uchwałą nr XXXV/785/21 Rady Miasta Katowice z dnia 27 maja 2021 r. w sprawie wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi z zastosowaniem stawek opłat (obowiązujących od lipca 2021 roku) tj. 26,30 zł/osobę/miesiąc – przy segregacji odpadów lub 52,60 zł/osobę/miesiąc – przy braku segregacji.

Wyliczone na tych zasadach daniny na rzecz gminy (tj. Miasta Katowice) w całości Spółdzielnia jest zobowiązana przelać na odpowiednie konto bankowe UM Katowice do 15 dnia każdego bieżącego miesiąca. Oznacza to, że nawet pomimo braku faktycznego wpływu należnych opłat od osób zalegających z opłatami Spółdzielnia musi przelać pełną zadeklarowaną kwotę, a następnie własnym staraniem i na własny koszt Spółdzielnia musi skutecznie zwindykować dłużników gminy. Za realizację powyższych praco- i czasochłonnych obowiązkowych czynności wyjaśniających, ustalających oraz prowadzenie inkaso na rzecz gminy niestety Spółdzielnia nie otrzymuje od gminy żadnego wynagrodzenia. Spółdzielnia jest również zobowiązana do wyznaczenia, wskazania i zorganizowania punktów gromadzenia odpadów oraz utrzymywania ich w odpowiednim stanie technicznym i sanitarnym.

Pora przejść do obowiązków gminy (miasta). Otóż z sumy przelanych na konto gminy danin zebranych od mieszkańców pokrywane są koszty utrzymania czystości w gminie. Ustawowo to gmina jest odpowiedzialna za zorganizowanie systemu gromadzenia, odbioru, wywozu oraz recyklingu i utylizacji odpadów. To gmina wybiera operatora systemu (firmę), który ma dostarczyć do wskazanych punktów odpowiednią ilość pojemników o odpowiedniej pojemności, prawidłowo oznaczonych dla zapewnienia możliwości selektywnego gromadzenia odpadów. To firma działająca na zlecenie gminy ma dbać o stan techniczny i sanitarny pojemników, jak również ustalić i realizować właściwą częstotliwość odbioru i wywozu zgromadzonych w pojemnikach odpadów, w tym odpadów wielkogabarytowych. W odniesieniu do gruzu, firma zapewnia osobom wnoszącym opłaty możliwość skorzystania rocznie z dwóch worków typu Big-Bag. Tak proszę Szanownych Czytelników – jeszcze raz to podkreślam, iż są to obowiązki gminy, a nie Spółdzielni.

A jakie prawem przewidziane podstawowe obowiązki ciążą na mieszkańcu gminy Katowice jako „wytwórcy" odpadów komunalnych? Zaczyna się od niezwłocznego złożenia oświadczenia zarządcy nieruchomości o ilości osób zamieszkałych w danym lokalu przez właściciela prawa do lokalu, a następnie wnoszenie opłat za „śmieci" w ramach comiesięcznych opłat. Oświadczenia powinny być aktualizowane niezwłocznie w razie wystąpienia zmian w ilości zadeklarowanych osób zamieszkałych. Kolejnym, ale bodaj najważniejszym obowiązkiem, jest przestrzeganie segregacji odpadów pochodzących z własnych gospodarstw domowych poprzez ich wyrzucanie do odpowiednich pojemników usytuowanych w punktach gromadzenia odpadów. Pojemniki są oznaczone kolorystycznie i graficznie według obowiązujących zasad. Wielkie gabaryty natomiast mogą być wykładane w oznaczonych miejscach i tylko do podstawionych pojemników najwcześniej na dzień przed datą ich wywozu, według obowiązującego harmonogramu, podanego do powszechnej wiadomości w ogłoszeniach w budynkach oraz na stronie internetowej www.ksm.katowice.pl

Każdy mieszkaniec zobowiązany jest nadto do samodzielnego (bezpłatnego, ale z własnym dowozem) oddawania w jednym z 4 istniejących w Katowicach Gminnych Punktów Zbierania Odpadów (GPZO) takich odpadów, jak np. chemikalia, zużyte opony i akumulatory, szkło, termometry rtęciowe, tapety, okleiny i inne.

Cała powyżej przedstawiona treść jest tylko przypomnieniem, ponieważ przedstawione informacje i zasady obowiązują od blisko dziewięciu lat i to nie tylko w naszej Spółdzielni, a tymczasem w oparciu o liczną korespondencję napływającą do Spółdzielni niestety muszę stwierdzić, że w tym obszarze często bardzo trafne i aktualne jest nasze stare polskie przysłowie: kowal zawinił a cygana powiesili. Wszelkie zastrzeżenia i uwagi kierowane są do Spółdzielni pomimo, że w większości wina leży po innej stronie. To nie Spółdzielnia odpowiada za wybraną metodę ustalania oraz wysokość opłat, za stan techniczny i sanitarny pojemników, za ich niewystarczającą ilość czy też za małą lub za dużą pojemność, za opóźnienia w odbiorze odpadów. To mieszkańcy, a nie Spółdzielnia gromadzą odpady w sposób sprzeczny (niekiedy urągający) obowiązkowi segregacji. To mieszkańcy a nie Spółdzielnia wyrzucają śmieci poza pojemniki. To mieszkańcy a nie Spółdzielnia gromadzą wielkie gabaryty w miejscach i terminach innych niż wyznaczone.

Wiem, że to, co piszę, jest przykre w odbiorze, ale wiele z tych sytuacji dzieje się na oczach i bez sprzeciwu współmieszkańców, którzy to tolerują, ale zdarza się, że do Spółdzielni piszą czy telefonują żądając podjęcia działań dyscyplinujących wobec sąsiadów. A przecież czasem można komuś zwrócić grzecznie uwagę, uzasadniając to tym, że jeśli zasady będą naruszane, to rachunek przyjdzie zapłacić wszystkim korzystającym z danego punktu gromadzenia odpadów. Nawet jeśli to nie skończy się wzrostem opłat o 100% do wysokości 52,60 zł/osobę/miesiąc, to przecież już samo zamieszkiwanie w nieestetycznym otoczeniu też przecież jest uciążliwe. Żeby nie być gołosłownym co do kierowania korespondencji na adres Spółdzielni o treściach w znacznej mierze sprzecznych z tym, co mieści się w obowiązkach Spółdzielni, przytaczam poniżej takie dwa przykłady z ostatnich dni.

„Dzień dobry, Chciałabym wyrazić moje zaniepokojenie w związku z niedawną zmianą pojemników bio na osiedlu Kukuczki. Zawsze wyrzucam odpady organiczne luzem, ale obserwuję, że większość osób wyrzuca w foliowych workach. Przy okazji zdarza mi się opróżniać te worki po sąsiadach do kontenera bio a worki wyrzucać do innego kosza, bo wiem że one zanieczyszczają tę frakcję. Do tej pory te foliowe worki były głównym problemem natomiast po zmianie kontenera na wielki lądują w nim wszystkie śmieci. Niestety niektórzy ludzie nie patrzą na oznaczenie BIO lub jest im to obojętne i wyrzucają śmieci do pierwszego otwartego kontenera. Rozmawiałam już o tym z panią z MPGK i ona skierowała mnie do Spółdzielni z moimi pytaniami. Jaki był powód zmiany kosza? Jeśli odpadów jest za dużo może lepiej postawić dwa mniejsze. Czemu kontener jest czarny a nie brązowy? Czy byłoby możliwe lepsze oznaczenie koszy? Obrazkowe, że wyrzucamy bez foliowych worków, nie wyrzucamy kości."

„Zwracam się do Państwa w kwestii porządku przy ulicy Mysłowicka 39b w Giszowcu. Obraz kontenerów na segregację śmieci jest porażający. Proszę aby dostawić dodatkowy kontener na plastik, gdyż jest zawsze przepełniony i wszystkie śmieci dosłownie są porozrzucane po całej długości ulicy. Nie jest trudne to sobie wyobrazić patrząc na zdjęcia. Mieszkam tam już od 40 lat i nigdy tak tam nie wyglądało. Sytuacja jest skandaliczna biorąc pod uwagę opłaty za wywóz odpadów, jak i opłatę czynszu, która co miesiąc rośnie. Takie coś nie powinno mieć miejsca. Proszę o działanie. Łączę uszanowanie. Mieszkaniec ul. Mysłowickiej".

Zapewniam Państwa, że uwagi o funkcjonowaniu systemu odbierania odpadów – te sygnalizowane przez mieszkańców, jak i zgłaszane przez administracje osiedli, przekazujemy organizatorowi systemu wywożenia śmieci.

Niestety mamy też nierzadko przypadki, że oświadczenia dotyczące ilości osób zamieszkałych są niezgodne z faktami. Mieszkańcy często nie aktualizują oświadczeń w przypadku zwiększenia liczby osób zamieszkałych np. po narodzinach dziecka. Spółdzielnia dokonuje weryfikacji oświadczeń dotyczących liczby osób zamieszkałych na podstawie zużycia wody. Niestety mamy wiele przypadków świadomego naruszania prawa przez właścicieli wynajmujących mieszkania. Zazwyczaj w oświadczeniu podawana jest 1 osoba zamieszkała, a faktycznie mieszka kilka. Zdarzają się sytuacje, gdzie zużycie wody jest na poziomie ponad 20 m³/miesiąc przy zadeklarowanej jednej osobie zamieszkałej. Przy ustalaniu faktycznej liczby osób zamieszkałych w przypadku dużej ilości zużytej wody, pracownicy Spółdzielni często słyszą od właściciela mieszkania: „tu mieszka jedna osoba, lubię się kąpać i co mi zrobicie, podam was za nękanie". Tymczasem, sumując w Spółdzielni, czy w skali miasta, są to ogromne rozpiętości liczbowe. Według dostępnych danych za wywóz śmieci w Katowicach opłata jest wnoszona przez ok. 280 tysięcy osób zgłoszonych do systemu, a mieszka tutaj ok. 330 tysięcy ludzi. Efekt – ta zaewidencjonowana „mniejszość" płaci za siebie i za tę 50-tysięczną grupę, nie przypisaną do żadnego adresu.

Przypominam Czytelnikom, że opłata za śmieci jest podatkiem, więc korektę deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi można dokonać do 5 lat wstecz, np. w przypadku niedopełnienia obowiązku aktualizacji oświadczenia w związku ze zwiększeniem liczby osób zamieszkałych.

W przypadku zgonu osoby zamieszkałej, należy uaktualnić oświadczenie wskazując datę zgonu jako datę dokonania zmiany liczby osób zamieszkałych. Dodatkowo, w związku ze zgonem, korekty oświadczenia można dokonać do 6 miesięcy od dnia tego zdarzenia. W tym celu należy również podać numer aktu zgonu identyfikujący zmarłego dla dokonania korekty deklaracji do UM Katowice.

Na koniec przytaczam informacje, że zgodnie z art. 6m. 1c. Ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2021r. poz. 888) w przypadku nieruchomości zabudowanej budynkiem wielolokalowym, wspólnota mieszkaniowa lub spółdzielnia mieszkaniowa może żądać od właściciela lokalu, osoby, której służy spółdzielcze prawo do lokalu lub osoby faktycznie zamieszkującej lokal podania danych niezbędnych do ustalenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Z poważaniem

ZBIGNIEW OLEJNICZAK